ərz

1.

is. <ər.>

1. Yer (səma müqabili). Ərzü səmadə yoxdur bir zərrə səndən ayru. Nəs.. Sanki ərz kürəsi vulkanları, zəlzə- lələri, daşqınları ilə ölmədə idi. H. N.. Ərzdən-səmaya qədər köhn. – Yer ilə göy qədər. Dünənki gün də gün idi, bu gün də bir gündür; Vəli təfavütü var ərzdənsəmayə qədər. S. Ə. Ş..

2. Dünya, Yer üzü. Ərzin bu gözəl feyzinə son yox. M. Müş.. Ərzin iqbalını bizik düşünən. M. R.. // köhn. Məmləkət, ölkə, diyar.

2.

is. <ər.>

1. klas. Təqdim etmə, önünə qoyma, göstərmə; izhar. Ərz etmək (qılmaq) – təqdim etmək. Daşə çəkmiş xəlq üçün Fərhad Şirin surətin; Ərz qılmış xəlqə məhbubin, əcəb biar imiş. F..

2. köhn. dan. Söylənilən, nəzərdə tutulan fikir, söz, mətləb. Ərzimi başa düşmədin. Ərzimə mültəfit ol. Ərzimə qulaq ver. Ərz etmək (eləmək) – bildirmək, anlatmaq, məlum etmək, ifadə etmək. Əhvalatı ərz etdi. – <Həsən bəy:> Xeyr, Məşədi İbad, ərz eylədim ki, çirkindir. Ü. H.. Yazıq muzdur qolu boynunda sınıqçıdan qayıdıb birbaşa öz xozeyninin yanına gəldi və başına gələn qəziyyəni ərz etdi. S. M. Q.. <Məşədi Qədir:> Bəli, ərz eləyirəm, yatmışıq, heç şeydən xəbərimiz yoxdur. T. Ş. S.. Ərz olsun. . . – məlum edirəm ki, nəzərinizə çatdırıram ki. . . (hörmətlə müraciət). Ərz olsun, məlaikələr padşahının qızı bir birə olub, Qəmərin qoynuna girdi, onu sancdı. (Nağıl). Ərz olunmaq – deyilmək, anladılmaq, məlum edilmək, ifadə olunmaq.

3. Acizanə şikayət, xahiş, rica. Ərzim var. Ərzimə qulaq as. – Mixək əkdim mərzə mən; Bağlamadım dərzə mən; Bivəfa yar əlindən; Kimə gedim ərzə mən? (Bayatı). Bizdən həqqə ərzlər yetirdin; Həqdən bizə müjdələr gətirdin. F.. <Dilmanc:> . . Qoy ərzin qalsın sonraya və bu saat get, oğlun Süleymanı gətir nəçərnikin qulluğuna. C. M..

3.

is. <ər.> köhn.

1. En, genişlik (tul müqabili).

2. coğr. köhn. En dairəsinin köhnə coğrafiya kitablarındakı adı.